Skûtsjes: varende museumstukken…
Ruim honderd jaar geleden was er in Friesland veel behoefte aan vervoer: van de dorpen naar de stad, van de boerderijen naar de markt, producten van en naar de zuivelfabriek, suikerbieten naar de suikerfabriek in Groningen en vrachten vol turf werden uit Drenthe gehaald. Er was nog bijna geen gemotoriseerd vervoer en er waren weinig goede wegen. De beste weg was een waterweg. Heel Friesland was gebaseerd op vervoer over het water, niet alleen met skûtsjes, ook met tjalken, of een klipper: een melkschouw bracht de melkbussen van boer naar melkfabriek, en pramen voeren met hooi en koemest.
Rond de jaren dertig van de vorige eeuw kwam het eerste gemotoriseerde vervoer op gang, de vrachtauto werd een concurrent van het beurtschip. Sommige schippers schaften al een “opduwer” aan die het schip voort kon duwen wanneer er niet gezeild kon worden. Tot ver na de tweede wereldoorlog is er nog met vracht gezeild. Jaarlijks waren er ook ’s zomers een aantal wedstrijden voor ‘zeilende vracht- en beurtschepen’. Het begrip skûtsjesilen bestond nog niet. Rond 1950 waren er nog maar een paar skûtsjes die actief aan de wedstrijden meededen. Daarna zijn skûtsjes in handen gekomen van verenigingen of een stichting van dorpen of stad en daar ligt de basis van de huidige Skûtsje zeilwedstrijden.
Momenteel varen er 14 skûtsjes in de SKS (Sintrale Kommisje Skûtsjesilen), in de IFKS (Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen) varen er ongeveer 60 schepen (in vier klassen). Nooit had iemand kunnen denken dat er 70 jaar later groepen studenten met elkaar de strijd aan zullen gaan op een skûtsje. Natuurlijk gaat het ook om de gezelligheid en het onderling contact, maar de strijd op het water, daarvoor kom je naar Friesland! Goed te zien, hoe gedreven de studenten bezig zijn, hoe ze zich het zeilen op deze skûtsjes eigen maken, en nu onderlinge wedstrijden met elkaar organiseren. Met alle moderne middelen, zoals: dacron zeilen, verlijmde masten, kunststof lijnen en geplamuurde vlakken zou je bijna vergeten dat dit schip een rijke historie met zich meedraagt. We hopen door onder andere een expositie in het Skûtsjemuseum en de activiteiten van Stichting Foar de Neiteam, deze historie bij een breed publiek bekend te maken .
We wensen alle deelnemers een sportieve strijd en een behouden vaart!
Age Veldboom ( Skûtsjemuseum Earnewâld en Stichting Foar de Neiteam )
Skûtsje Kortebaan Kampioenschap 